ماتریس تحلیلی SWOT
ماتریس تحلیلی SWOT تکنیک مفیدی است که با استفاده از آن میتوانید نقاط قوت و نقاط ضعف خود را بهتر بشناسید، و از طرف دیگر، هم فرصت‌هایی را که پیش روی شما قرار دارند و هم تهدید‌هایی را که با آن‌ها مواجه خواهید شد، کشف کنید.ماتریس SWOT به شما کمک می‌کند مسیر زندگی حرفه‌ای خود را طوری توسعه دهید که از استعداد‌ها، توانایی‌ها و فرصت‌های خود بیشترین بهره را ببرید.همین ابزار تحلیلی وقتی در فضای کسب‌وکار مورد استفاده قرار می‌گیرد، به شما کمک می‌کند در بازاری که در آن مشغول کار هستید برای خود موقعیت مناسب و پایداری ایجاد کنید.
ماتریس تحلیلی SWOT در فضای کسب و کار
چیزی که ماتریس تحلیلی SWOT را تبدیل به ابزاری قدرتمند برای کسب‌وکار می‌کند این است که به شما کمک می‌کند تا فرصت‌هایی را کشف کنید که در بهترین موقعیت ، برای استفاده از آن‌ها قرار دارید. با درک نقطه ضعف‌های کسب‌وکار خود نیز میتوانید تهدید‌هایی را مدیریت کنید و از بین ببرید که در غیر این صورت قطعاً شما را غافلگیر خواهند کرد.
اگر با استفاده از چارچوب SWOT به خود و رقبای خود نگاهی بیندازید، میتوانید شروع به تدوین استراتژی‌ای کنید که به شما کمک می‌کند خودتان را از رقبایتان متمایز کنید، تا بتوانید با موفقیت با رقبای خود در بازار به رقابت بپردازید.
چگونه در فضای کسب و کار از این ابزار استفاده کنیم؟
این ابزار که آن را به آلبرت همفری و دهه‌ی ۱۹۶۰ نسبت می‌دهند، امروزه نیز به همان اندازه دوران تولد خود مفید است. شما میتوانید آن را به دو شیوه مورد استفاده قرار دهید: یکی این‌که به سادگی از آن برای جمع کردن اعضای شرکت و شکستن یخ جلسه تدوین استراتژی استفاده کنید، یا این‌که آن را به شکلی پیچیده‌تر و به عنوان ابزار اصلی تدوین استراتژی خود مورد استفاده قرار دهید.
نقاط قوت و نقاط ضعف اغلب در داخل سازمان شما قرار می‌گیرند. این در حالی است که فرصتها و تهدید‌ها را عموماً عوامل بیرونی تشکیل می‌دهند. به همین دلیل، تحلیل SWOT را گاهی تحلیل عوامل داخلی و عوامل خارجی، و ماتریس آن را ماتریس عوامل داخلی و خارجی نیز می‌نامند.
در کاربرگ SWOT مخصوص کسب‌وکار، با چند سؤال ساده شروع می‌کنیم و سپس پاسخ سؤالات را روی آن یادداشت می کنیم.
نقاط قوت
سازمان شما چه مزیت‌هایی دارد؟
چه کاری را بهتر از دیگران انجام می‌دهید؟
چه منابع منحصر به فرد و یا ارزان قیمتی در اختیار دارید که دیگران از آن بی‌بهره‌اند؟
اهالی بازار شما چه نقاط قوتی در شما می‌بینند؟
چه عواملی وجود دارند که به معنای «در دست گرفتن فروش» توسط شرکت شما هستند؟
پیشنهاد فروش منحصر به فرد (Unique Selling Proposition) سازمان شما چیست؟
نقاط قوت خود را هم از دیدگاه داخلی، و هم از دیدگاه مشتریان و اهالی بازار خود بررسی کنید.
اگر در شناسایی این نقاط قوت با دشواری روبرو هستید، میتوانید فهرستی از ویژگی‌های سازمان خود تهیه کنید. در بین ویژگی‌هایی که روی کاغذ می‌آورید، نقاط مثبتی پیدا خواهید کرد که میتوانید برای ماتریس خود از آن‌ها استفاده کنید.وقتی به نقاط قوت خود نگاه می‌کنید، فراموش نکنید که آن‌ها را در مقایسه با رقبای خود بسنجید. برای مثال، اگر محصولات تمام رقبای شما از کیفیت بالایی برخوردار هستند، فرایند «تولید با کیفیت بالا» دیگر در بازاری که سازمان شما در آن فعالیت می‌کند نقطه‌ی قوتی محسوب نخواهد شد، بلکه یک ضرورت خواهد بود.
نقاط ضعف
چه چیزی هست که میتوانید آن را بهبود ببخشید؟
از چه چیز‌هایی باید اجتناب کنید؟
اهالی بازار شما ممکن است چه نقطه‌ضعف‌هایی در شما ببینند؟
چه عواملی باعث کاهش فروش شما می‌شوند؟
نقاط ضعف خود را هم مثل نقاط قوت، هم بر پایه‌ی عوامل داخلی و هم بر پایه‌ی عوامل خارجی بررسی کنید: آیا دیگران نقطه‌ضعفی می‌بینند که شما نمی‌بینید؟ آیا رقبای شما بهتر از شما کار می‌کنند؟
اگر از این ابزار برای تدوین استراتژی بهره می‌گیرید، دقت شما در پاسخگویی به این سؤالات کلید اصلی موفقیت در بهره‌گیری حداکثری از آن است.
فرصتها
چه فرصت‌های خوبی در دسترس شما قرار دارند؟
چه روند‌های جالب توجهی وجود دارد که شما از وجود آن‌ها اطلاع دارید؟
موارد ذیل می‌توانند فرصت‌های خوبی برای شما فراهم کنند:
تغییر و تحولات فناوری و بازار، چه در مقیاس کوچک و چه در مقیاس گسترده.
تغییر و تحول در سیاست‌های دولتیِ مرتبط با حوزه‌ی فعالیت شما.
تغییر و تحولات الگو‌های اجتماعی، تاریخچه‌ی جمعیتی، تغییر و تحولات سبک زندگی و از این دست تحولات.
رویداد‌های محلی.
یک رویکرد مفید برای بررسی فرصتها این است که به خانه‌ی نقاط قوت خود روی کاغذ نگاه کنید و از خود بپرسید این نقاط قوت چه فرصت‌هایی برای شما فراهم می‌آورند. یا این‌که، به نقطه‌ضعف‌های خود نگاهی بیندازید و از خود بپرسید با از بین بردن هرکدام از آن‌ها چه فرصت‌هایی میتوانید برای خود پدید بیاورید.
تهدید‌ها
چه موانعی بر سر راه شما وجود دارد؟
رقبای شما چه‌کار می‌کنند؟
آیا استاندارد‌های کیفیت، ویژگی‌های شغل، محصولات یا خدمات شما در حال تغییر هستند؟
آیا تغییر و تحولات فناوری موقعیت شما را به خطر می‌اندازد؟
آیا «بدهی بد» دارید یا جریان نقدی شما دچار مشکل است؟ بدهی بد در حسابداری و امور مالی به بدهی‌هایی در حساب دریافتنی گفته می‌شود که دارای نرخ بهره‌ی بالایی بوده و محل هزینه کردن آن‌ها دارای ارزش افزوده نباشد، مانند بدهی به کارت‌های اعتباری.
آیا هیچ‌یک از نقاط ضعف شما می‌تواند برای کسب‌وکارتان تهدیدی جدی به شمار بیاید؟
هنگام بررسی فرصتها و تهدید‌ها، تحلیل PEST می‌تواند به شما کمک کند هیچ عامل خارجی، از جمله مقررات جدید دولتی یا تحولات فناورانه‌ی صنعت خود را از قلم نیندازید.
اگر به عنوان یک ابزار جدی از ماتریس SWOT استفاده می‌کنید، در به‌کارگیری آن کاملاً موشکافانه عمل کنید و نهایت دقت را به خرج دهید.
اضافات فهرست‌های بلندبالای عوامل را با بی‌رحمی تمام هرس و آن‌ها را اولویت‌بندی کنید، تا بتوانید وقت بیشتری به عوامل مهم‌تر اختصاص دهید.
اطمینان حاصل کنید که در مراحل نهایی فرایند تدوین استراتژی نیز به گزینه‌های به‌دست آمده به طور کامل پرداخته می‌شود.
آن را در سطح مناسب به‌کار بگیرید. مثلاً، ممکن است لازم باشد این ابزار را در سطح محصول یا خط تولید محصول به‌کار بگیرید، نه در سطح کل کارخانه، که ابهام زیادی به وجود خواهد آورد.
میتوانید از ماتریس TOWS نیز بهره بگیرید. این ابزار نیز تقریباً شبیه SWOT است، از این جهت که روی همان چهار عنصر نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصتها و تهدید‌ها تمرکز می‌کند. اما ماتریس TOWS می‌تواند جایگزین مفیدی برای SWOT باشد، چرا که روی محیط خارجی تأکید بیشتری دارد، در حالی‌که تمرکز SWOT روی محیط داخلی است.
تحلیل SWOT یک چارچوب ساده اما کارا برای تحلیل نقاط قوت و نقاط ضعف سازمان شما و فرصتها و تهدید‌هایی است که با آن‌ها روبرو هستید. این تحلیل به شما کمک می‌کند روی نقاط قوت خود متمرکز شوید، تهدید‌ها را به حداقل برسانید، و از فرصت‌هایی که در دسترس شما قرار دارند بیشترین بهره‌ی ممکن را ببرید.
می‌توان برای شروع فرایند تدوین استراتژی، یا به شکلی پیچیده‌تر، به عنوان یک ابزار مهم استراتژی ماتریس تحلیلی SWOT کسب‌وکار را مورد استفاده قرار داد. شما میتوانید برای کسب درک بهتری از رقبای خود نیز از تحلیل SWOT بهره بگیرید. این کار می‌تواند بینش لازم برای به‌دست آوردن یک موقعیت رقابتی منسجم و موفق را به شما بدهد.
منبع: بیزینس ترند
